Tweede plaats januari 2023

X

- Anniek van der Weijden -

‘Non-binair’, herhaalt hij, ‘goh. Jeetje. Tsjonge’. Hij forceert een glimlach, slaat zijn armen over elkaar en duwt zijn duimnagels diep in het vlees van zijn onderarmen.

‘Ik voelde het’- haar glanzende ogen, die zelfingenomen glimlach, die opgewekte, té gepassioneerde stem – ‘en nu hen in mijn armen ligt weet ik het zeker. Is hen niet prachtig, Robert? Robert?’

Zijn mondhoeken trillen, hij ziet voor zich hoe hij haar glimlach verstikt met een ziekenhuiskussen, zijn kind uit haar levenloze armen pakt en wegloopt, de rouwende echtgenoot, de aantrekkelijke weduwnaar, de zorgzame vader, de kalme moordenaar.

‘Prachtig,’ weet hij uit te brengen.

Een schamper lachje, dan richt ze haar aandacht weer op de baby.

‘Hij vindt het ongemakkelijk dat jij zo bijzonder bent. Ja! Want papa is helemaal niet bijzonder. Nee! Daarom begrijpt hij jou niet. Mama Annemij had allang in de gaten hoe jij in mijn baarmoeder lag te woelen en te zoeken naar je ware zelf- ja!- maar nu ben je veilig bij mama en we gaan het papa later rustig uitleggen.’

Niet tegenin gaan, meeveren, denkt hij. De enige tip die de huwelijkscounselor hem gaf, acht sessies lang.

‘Prachtig. Liefje, hen is prachtig, en je hebt ongetwijfeld gelijk, maar we zouden ons laten verrassen, en deze verrassing is… aan deze verrassing moet ik even wennen, dat begrijp je toch wel? Daar komt bij’- hij weet dat hij zich op glad ijs waagt- ‘het geslacht van de baby, het fysieke geslacht bedoel ik… ik zou het toch graag weten, en misschien kunnen we er zelfs wat rekening mee-’

‘Ah, dat is het enige wat jou interesseert! Burgermannetje dat je-‘

‘Liefje, rustig maar, het belangrijkste is dat hen gezond is, het was maar een vraa’-

‘Die heeft een vágina! Éierstokken! Een báarmoeder!’ bijt ze hem toe terwijl ze het kleurige bundeltje omhoog houdt. ‘Is meneer nu tevreden? Nou? Nou?’

Een dochter! Hij strekt zijn handen uit: ‘Mag ik hun even vasthouden schat? Heel eventjes maar? Dat kleine wondertje?’

Ze kijkt op, haar ogen verzachten, haar stem, daarnet nog zo fel, klinkt weer zacht en zoet- haar mamastem.

‘Natuurlijk liefste,’ zegt ze, en ze reikt hem het slapende baby’tje aan, stevig ingebakerd in de non-binaire vlag, een grijs mutsje op het rimpelige bolletje, ‘papa Robert, dit is Skye.’

Geschrokken laat hij de baby bijna vallen.

‘Hen zou zich doodongelukkig voelen bij Rosa’ verklaart Annemij. ‘Hen krijgt een non-binaire naam: Skye, Blair of Silver. Ik vind Skye het beste. Jij?’

‘Ik had Rosa mooi gevonden,’ zegt hij, ‘Rosa, Rosa. Joël en Rosa. Zo mooi.’ Hij voelt haar warme lijfje in zijn armen liggen. Diep in slaap, met die natte haartjes die onder haar mutsje vandaan pieken is ze het mooiste, het liefste dat hij ooit gezien heeft. ‘Dag kleine Rosa’ fluistert hij in het grijze mutsje, ‘dag meisje van me. Ik ben je papa. Papa gaat mama naar het gesticht sturen, en dan gaat papa een normale mama voor je uitzoeken. Is dat niet leuk? Lijkt je dat niet fijn?’

‘Skye wil nu weer naar mama,’ hoort hij zijn vrouw.

Godallejezus, Skye. Hij krijgt het z’n strot niet uit. ‘Hier is … hen, schat’ zegt hij, ‘ik moet nog even aan de naam wennen. Kunnen we er nog over denken?’

‘Geen sprake van,’ ze trekt de baby uit zijn armen ’hen heet Skye. We moeten onze eigen wensen en verwachtingen opzij zetten. Geen fouten meer. Skye is onze tweede kans.’

‘Wat zeg je nu Annemeisje, tweede kansen, fouten? Hoe kom je daarbij?’

Ze gaat rechtop zitten. ‘Hoe kun je dat zeggen, na Joël! Ik kan nauwelijks naar hem kijken, het enige wat ik zie is mijn eigen falen!’

‘Maar schat, Joël is een heel gelukkige-‘

‘Stop! Hou je mond. Lieg niet tegen me! Ik wist dat Joël homoseksueel was en toch heb ik hem op die kleuterschool gelaten, waar ze hem met hetero-seksistische theorieën hebben geïndoctrineerd en hem hebben vernield, gemaakt tot het wrak-‘

‘Liefje, rustig maar, kal-‘

‘Nee ik ben niet kalm!’ gilt ze, en Skye begint te krijsen.

‘Och kleintje toch, mama is er weer, geen zorgen, jij gaat helemaal worden wie je bent’, zegt haar zachte mamastem en ze geeft het gestreepte bundeltje zachte klopjes op het ruggetje. Het gekrijs stopt.

Terwijl ze de baby koestert sist ze naar hem ‘en nu laat je me uitpraten!’ Hij knikt gedwee.

‘Ik heb er alles aan gedaan met Joël, waar of niet?’ Hij knikt.

Hij denkt liever niet terug aan die periode: de kleine Joël met zijn kast vol fleurige verkleedkleren; zijn mannen-poppenhuis met een sauna, een keukentje en tweepersoonsbedjes. Zijn Playmobilpoppetjes: brandweermannen en bouwvakkers, altijd hand in hand ; de anatomisch correcte cowboypoppen Joe en John die elke avond onder leiding van Annemij ingestopt werden in hun gezamenlijke slaapzak, ‘en dan zegt Joe ‘welterusten lieverd’ en hij geeft John een kus, kijk maar Joël, zie je hoe fijn John dat vindt?’

Het stukgelezen boekje ‘De Prinsenbruiloft’. Het feit dat hij niet bij Annemij kon slapen omdat dat verwarrend voor Joël zou zijn.

En het dieptepunt van alles, die avond dat Annemij wilde dat papa Robert en buurman Karel, destijds zijn beste vriend en snookermaatje, aan Joël zouden laten zien dat het heel natuurlijk was - God, wat was dat erg, hij hoort Karel nog schreeuwen ‘jullie zijn gestoord!’ Gestoord!’ terwijl Joël stond te huilen dat hij naar bed wilde, Annemij een monoloog hield over de onderdrukte gevoelens van Karel, en hijzelf alleen maar wilde verdwijnen, voor altijd.

‘Ik heb er alles aan gedaan. En je weet wat er op die kleuterschool gebeurde.’ Met een knikje geeft ze hem toestemming om te spreken.

‘Ja schat, dat weet ik. Maar daar hebben we toen toch ook om gelachen, om zijn verbazing? ‘‘Mam, van juf Linda mag de prins met de prinsés trouwen!’’ Liefje, dat was toch grappig?’

Ze knikt, de lippen stijf op elkaar geklemd, en vervolgt: ‘O ja, we hebben erom gelachen. Gelachen! Zo dom waren we nog, zo naïef. Het was het begin van het einde voor mijn zoon, ik had hem onmiddellijk van die school moeten halen. En toen dat debacle met het ballet. Zonder die opmerking van jou had hij fijn kunnen blijven dansen, mijn schat. Hij vond het geweldig! Maar nee hoor, meneer hier verknalt het allemaal, net zo makkelijk, en nu ook nog dat voetbal…hij verdringt zijn seksualiteit, dat weet jij net zo goed als ik.’

‘Hij is negen jaar en hij heeft een geweldige rechtse!’

‘Ál negen jaar, zul je bedoelen. Het is te laat. Joël is niet meer te redden.’

Hij kent de monoloog die nu komt en verzinkt in gedachten.

Vreemd genoeg ervoer hij destijds een vaag gevoel van opluchting en trots toen de balletlerares, een aantrekkelijke vrouw van halverwege de twintig, hem vertelde dat ze Joël had betrapt met Mindy, Carole en Sasha, drie vierjarigen die hun vaalroze balletpakjes en stukgewassen onderbroekjes naar beneden hadden gestroopt zodat leergierige Joël goed kon kijken.

Hij zou met Joël praten, de ouders van Mindy, Carole en Sasha hoefden niet op de hoogte gebracht te worden, zo hadden hij en de lerares ( ‘zeg maar Barbara hoor! Niet zo formeel!’) besloten: onschuldig doktertje spelen, meer was er niet aan de hand.

Een paar maanden later mocht Joël meedoen aan de kerstvoorstelling van de balletschool. Hij zou de rol van kerstman dansen, volgens Annemij vanwege zijn uitzonderlijke talent, volgens hem omdat Joël, inmiddels bijna 6, het enige jongetje in de leeftijdscategorie onder de 10 was.

Hij voelt nog hoe ze daar zaten, Annemij en hij, in dat stampvolle zaaltje tussen de andere ouders, opa’s en oma’s. Annemij vol verwachting vanwege Joël, hijzelf hoopte vooral Barbara even te zien, te spreken, wellicht een onschuldige zoen op haar wang te geven?

De muziek begon, het doek ging open en daar was ze, stralend als altijd, gevolgd door een rij hummels die, voor zover hij het kon inschatten, sneeuwvlokken moesten voorstellen: mollige beentjes in witte maillots, bolle buikjes in witte hemdjes, wit tule rokjes, wattenbollen in het haar.

Toen kwam Joël op.

Met zijn zak vol kadootjes in zijn glanzend rode kostuum huppelde hij over de diagonaal tussen de sneeuwvlokken door, met hoge knieën en een stralende lach. Hij moest Annemij gelijk geven: Joël hoorde op het toneel. Trots zag hij hoe zijn zoon keer op keer lachend, bijna uitdagend de zak met kadootjes boven zijn hoofd hield en naar de coulissen zwaaide en wenkte, waarop stuk voor stuk de vier- en vijfjarige sneeuwvlokken het podium betraden.

Toen Joël begon te rennen ging hij er van uit dat het bij de choreografie hoorde, tot twee spiernaakte sneeuwvlokken (te herkennen aan de wattenbollen in het haar) uit de coulissen kwamen en de achtervolging inzetten. Hij herkende ze onmiddellijk en voelde een lichte buikpijn opkomen.

Op het podium ontstond verwarring. Sommige sneeuwvlokken vergaten hun pasjes, anderen deden mee aan het tikspel. Er was een botsing, een onschuldige valpartij, en twee sneeuwvlokjes begonnen zich en plein public uit te kleden.

Terwijl de toneelknecht het doek sloot probeerde juf Barbara boven de muziek uit te komen en Joël tegen te houden. Tevergeefs. Uiteindelijk wist ze een microfoon te bemachtigen:

‘Joël kom hier!’ klonk juf Barbara door de boxen, ‘Joël Akermans! Hier! Hier met die zak! En kan iemand die kut-Notenkraker uitzetten?’

De muziek stopte en de ouders hoorden nog net de heldere stem van Mindy, die giechelend zei: ’en hij heeft een potlood in mijn billen geduwd’ gevolgd door juf Barbara, ‘geef de microfoon maar weer terug schatje? Dankjewel hoor! Zo, nu gaan we naar de kleedkamer.’

Volgens Annemij had dit alles nog rechtgezet kunnen worden, en was het zijn opmerking geweest die de balletcarrière van Joël had beëindigd. De sfeer was er in elk geval niet beter op geworden toen hij in de pauze geruststellend tegen Mindy’s moeder had gezegd: ’Ze doen dit wel vaker samen, er is niks aan de hand’.

Annemij had gesist ‘Haal Joël uit de kleedkamer en ga naar huis!’ en dat had hij gedaan. Of hij boos was, had het ventje nog gevraagd. Natuurlijk was papa niet boos. En of hij dan nu misschien op voetbal mocht? ‘Daar gaat papa alles aan doen, knul,’ had hij gezegd en die belofte had hij gehouden.

Het babygekrijs verstoort zijn gedachten. Rosa. Nee, Skye.

’…en je weet hoe moeilijk het is als homo binnen de voetbalwereld. Ik vroeg hem laatst of hij wel eens opwinding ervaart als ze met het team douchen na de wedstrijd, en weet je wat hij zei? ‘‘Nou mam, als we gewonnen hebben dan staan we wel te juichen en zo’’. Nee, dat komt nooit meer goed met Joël. Nooit meer.’

‘Schatje, de baby huilt…schatje?

‘Mijn zoon is mislukt. Door jou, het komt allemaal door jou!’

Meeveren. ‘Ja liefje, het komt door mij, maar ik zie hier een klein mensje dat dolgraag bij mama Annemij wil zijn en bij papa Robert…en dat een beetje verdrietig is…’

De baby brult en hij strekt zijn handen uit.

‘O nee! Geen denken aan! Als er hier getroost moet worden doe ik dat nog altijd! Ga jij alsjeblieft de praktische zaken regelen. Het ziekenhuis heeft een V op het geboortebewijs gezet, ik wil een X. Ik wil niet dat hen in een hokje gestopt wordt waar hen later weer uit moet komen, het wordt al moeilijk genoeg. En je kunt Joël bellen. Hij is reuze benieuwd. Dan kan hij langskomen met opa en oma om zijn brusje te bekijken.’

‘Brusje?’

‘Ja, zo noemen we dat, is het niet enig?’

Troostend spreekt ze de baby toe: ‘Dag Skye! Dag kleine Skye! Jij bent heel bijzonder, weet je dat? Ja, jij bent heel bijzonder, mama weet dat. Want mama is ook heel bijzonder. Het zal gerust niet makkelijk zijn, nee, jij zult het nog moeilijk krijgen. Jij moet helemaal jezelf worden en mama gaat je daarbij helpen.’

Rosa, denkt hij, ze heet Rosa. Niet twee keer dezelfde fout maken, denkt hij.

‘Ik ga die X regelen, je hebt helemaal gelijk, ’ zegt hij kordaat, ‘en ik bel Joël over zijn brusje Skye. En ik ga een non-binair gekleurde mix van muisjes bestellen, zwart, paars, wit en geel, voor op de beschuiten. Wat zeg je daarvan?’ Zijn hart klopt in zijn keel. Hij lacht, kijkt haar vragend aan.

‘Ik wist dat we op je konden rekenen, ‘ zegt Annemij tevreden, ‘de mobiel zit in het voorvakje.’

Hij pakt de mobiel, is zich overbewust van zijn handelen. Hij zoent Annemij gedag en zegt: ‘Goed, dan ga ik dat even regelen, tot zo!’ Ze lijkt hem niet te horen.

Hij loopt naar de deur, opent hem, draait zich op het laatste moment om. Hij voelt zich een B-acteur:

‘Schatje, heeft Skye al een polsbandje, of een enkelbandje? Staan daar de juiste gegevens op, of is hen onjuist geregistreerd? Ik moet er niet aan denken!’

‘Robert! Schat! Je hebt gelijk, ze hebben hun gelabeld, een geslacht opgedrongen. Afschuwelijk!’

‘Vreselijk’ beaamt hij, ‘ik neem hun even mee, dan ga ik dat onmiddellijk veranderen, akkoord?’

Zonder protest, bijna dankbaar, geeft ze de baby aan hem af. Hij dwingt zichzelf rustig te blijven, geeft haar nog een allerlaatste zoen en loopt de kamer uit.

Met Rosa.

***

Anniek van der Weijden woont in Hoorn en schrijft sinds kort af en toe een verhaal, zonder ambitie, met plezier.