Winnaar juni 2025

Tropic of Concrete

- Brian Jones - Illustratie: Jo Neels -

Amsterdam, 2025

Ik heb geen geld, geen plannen, geen vrouw, geen bestemming. Alleen de stad, nat van de regen, zwanger van de jakhalzen die haar bezoeken. Alles glanst van het vuil: de tramrails, de stoepen, haar dijen. Gisteren sliep ik op een matras dat naar curry en zweet rook, naast een meisje dat eruitzag als een vermoeide engel van TikTok – blauwe haren, een piercing in haar navel. Ze had geen naam, alleen een username die ik vergat zodra ze zich uitkleedde.

Ze vroeg me: “Ben jij ook schrijver?”

Ik antwoordde: “Nee, ik ben een zwerver die woorden gebruikt om zich achter te verbergen.”

Ze lachte en ging op haar knieën zitten alsof ze ging bidden. Maar ze bad niet. Ze zoog en slikte. Ik dacht aan God.

’s Ochtends was ze weg. Alleen een half opgegeten banaan, een vibrator zonder batterij en een kaartje van de tram: Oostlijn, van Weesperplein tot de hel.

Ik loop de stad in. Alles is glas, staal, echo’s. De banken, de apotheken, de sushi-zaken waar ze robots hebben die zeggen: “Welkom, meester.”

Ik kots op hun perfectie. De vrouwen lopen in leggings die alles laten zien. En niets. Ze kijken door me heen alsof ik een fout in het algoritme ben. Maar ik weet: ik ben echt. Ik stink. Ik voel. Ik glij als een sleutel in een deur. Ik wil neuken en sterven tegelijk.

In het café bij de brug drink ik espresso van 4,80. De barista heeft tieten als molentjes, draaiend in de wind van mijn honger. Ze weet het. Ze schenkt het kopje met een trilling. Misschien denkt ze dat ik een dichter ben. Misschien denkt ze niets. Ik hoop dat ze droomt van me vannacht.

De wereld is een app geworden. De hemel boven me is van beton. Ik wil schreeuwen, maar ik schreeuw niet. Ik schrijf. Ik schrijf om niet te barsten van drift. Om te vergeten dat ik een beest ben in een wereld van pixels.

God, Ik wil leven tot de aderen knappen. Geef me een reden. Geef me een zin. Geef me iets wat niet verdampt voor ik het vast kan grijpen.

Ik kwam daar terecht omdat iemand me zei dat er gratis koffie was. En stopcontacten. En meisjes die alleen werken met noise-cancelling koptelefoons en grenzeloze eenzaamheid. Je moest je naam invullen op een iPad bij de ingang. Ik schreef “Brian J. ” en klikte op “freelancer”. Niemand die iets vroeg

Binnen rook het naar havermelk, oude MacBooks en ambitie. De vloer was gepolijst beton, de muren waren wit, de lucht was steriel als een ziekenhuis. Ik nam plaats naast een meisje met vingers als Japanse bamboe. Ze had haar ogen op een scherm en haar ziel in een ander continent. Schreef ze codes? Gedichten? Bestellingen voor sokken met citaten?

Ik vroeg: “Wat schrijf je?”

Ze zei niets. Ik rook haar shampoo, een combinatie van eucalyptus en de eenzaamheid van twintigjarige meisjes.

Ze had een litteken op haar pols. Dat was het enige menselijke aan haar. De rest was scherm.

Ik zat daar en deed alsof ik werkte. Mijn scherm was zwart. Ik dacht aan neuken. Aan het lichaam van de vrouw die vannacht verdwenen was, en hoe haar dijen zich aanspanden toen ze bovenop me kwam, als een mechanische godin zonder geloof. Ze bewoog met ritme, met wrok, met verlangen. Nu zat ik in een glazen tank met andere vissen en deed alsof ik een haai was.

De barista kwam langs met een karretje vol druppelende dromen: cortado’s, chai lattes, matcha-ellende. Ik vroeg om zwarte koffie.

Ze keek me aan alsof ik om bloed had gevraagd.

“Zwarte koffie?”

“Ja, zo zwart als de hel.

Ik schreef: “De wereld is een bord vol angst voor gluten, geworden.

Naast me steunde de bamboemeid. Ze zuchtte alsof haar bestand gecrasht was. Ik wilde haar aanraken, zeggen: “Het is oké, je bent niet je feed.” Maar ik wist: ze zou schreeuwen, iemand zou komen, ik zou weggevoerd worden als een virus in mensengedaante.

Op het toilet bekeek ik mezelf. Mijn ogen waren rood, mijn handen trilden. Ik was niet moe. Ik was overbewust. Mijn lichaam wilde het hare. Of een ander. Iets warms, iets echts. Iets zonder scherm.

Buiten regende het weer. Een meisje op sneakers met lichtjes liep langs met een kinderwagen. Ze droeg een hoodie waarop stond: “Don’t touch me”

Ik dacht: Maar wat als ik dat nou net wel wil?

Het metrostation ruikt naar vocht, vermoeid beton en goedkope deodorant. Alles is blauw licht en doffe tred. Mensen kijken naar hun schoenen of hun scherm. Niemand ademt echt. Niemand zegt sorry als ze je raken. Alleen de roltrappen zuchten.

Ik neem de lijn 52, richting Zuid. Ik ga nergens heen. Mijn ov-kaart is bijna leeg. Ik hoop dat ik word gecontroleerd, dat iemand mij aanraakt, desnoods met een boete.

De metro komt met een schreeuw. De deuren gaan open als kaken. Ik stap in. Alles is wit plastic en lege ogen. Ik ga zitten op een klapstoeltje tegenover een meisje. Ze kijkt op en ik zie: ze is net zo verloren als ik.

Ze draagt een leren jas die haar te groot is, alsof ze zich verstopt in de schaduw van iemand die haar niet meer wil. Haar benen zijn lang en hoekig. Haar haar is nat van de regen, plakt aan haar wangen. Ze heeft oortjes in, maar ze luistert niet. Ze staart. Naar mij. Of door me heen. Alsof ik glas ben. Of een spiegel.

Ik wil iets zeggen. Iets echts. Iets van vlees. Maar ik zwijg.

Ze haalt één oortje uit. “Wat?”

Niets. Helemaal niets. En toch zegt ze dat. Alsof ze wist dat ik op het punt stond te praten. Alsof haar innerlijke muur zachtjes kraakte.

Ik zeg: “Je kijkt alsof je eenzaam bent.”

Ze glimlacht. Eén mondhoek. Geen tanden. “Ben ik ook.”

Ze heeft donkere kringen onder haar ogen. Niet van drugs, maar van verlangen. Van slapeloze nachten in een bed waar niemand lag. Van stemmen die niet meer terugbelden.

“Wat ben je kwijt?” vraag ik.

Ze zegt: “Weet ik niet meer. Maar ik weet wel dat ik het ooit had. En dat het me warm hield.”

We rijden langs station Rokin. Niemand stapt in. Niemand stapt uit. De metro is een long die weigert te ademen. Zij schuift haar voet tegen de mijne. Heel licht. Een aanraking als een verzoek, als een test.

Ik voel mijn lichaam reageren. Mijn handen zweten. Mijn hoofd suist. Ik wil haar nu. Hier. Tegen het koude metaal. Ik wil haar zoenen alsof ik mezelf uit wil wissen.

Ze zegt: “Wil je met me mee?”

Ik weet niet of het een val is, of een genade.

Ik knik.

Zuid nadert.

Buiten wacht niets.

En misschien… alles.

Haar woning is geen woning. Het is een vergeten kist in een straat waar de vuilnis nooit wordt opgehaald. De gevel kraakt, de trap is schuin, de geur is een mengsel van pis, wierook en schimmelende dromen. Binnen liggen lichamen , niet dood maar ook niet levend. Mikado van verslaafde ledematen. Sommigen slapen, anderen staren. Een jongen in een rolstoel rookt een peuk zonder vuur. Iemand neuriet iets van Radiohead. Niemand kijkt op.

Ze trekt me mee, haar hand om mijn pols als een bindmiddel. Haar kamer zit bovenin. Een zolder onder een dak van gebroken leien. De deur klemt, het hout is zacht van vocht. Ze duwt hem dicht met haar heup. Dan draait ze zich om.

Het licht valt naar binnen via een klein dakraam, melkachtig, stoffig, bijna gewijd. Het verlicht een matras, een spiegel zonder lijst, een berg kleren, een half leeg flesje glijmiddel op de vensterbank, een plant die bijna dood is maar weigert te sterven.

Ze zegt: “Wil je mijn tattoos zien?”

Ik knik. Mijn keel is droog. Mijn huid gloeit.

Ze trekt haar jas uit. Dan haar trui. Ze heeft geen beha aan. Haar borsten zijn klein, stevig, met een bleke tatoeage net boven de tepel. Ik zie een kolibrie half uitgevlogen. Op haar zij een rij kleine cijfers — een datum? Boven haar navel een tekst: “I don’t care.”

Ze draait zich om en trekt haar broek tot op haar dijen. Op haar onderrug twee vleugels, net niet symmetrisch. Op haar linkerbil een dunne lijn die overgaat in een spinneweb zonder spin.

“Deze deed het meest pijn,” zegt ze. Ze draait zich weer naar me toe. Haar ogen zijn grijs, bijna zilver. “Omdat ik toen dacht dat ik eindelijk niet meer alleen zou zijn.”

Ik wil haar aanraken, niet uit lust maar uit herkenning. Ik wil met mijn vingers langs het web op zoek naar de spin.

Maar ze zegt: “Nee. Eerst kijken. Alleen kijken.”

Ze gaat zitten op het bed, haar benen gevouwen als een kind dat gebeden heeft maar geen antwoord kreeg. Het dakraam verlicht haar van boven. Ze lijkt op een heilige zonder kerk, zonder hoop, zonder verlossing.

Ik zeg niets. Ik kijk.

Zij sluit haar ogen. Alsof ik haar ademhaling ben geworden.

En even, heel even, is de wereld geen scherm, geen façade, geen algoritme van verlangen.

Alleen dit lichaam.

Ze lag nog steeds op het matras. Eén been opgetrokken, haar arm over haar gezicht alsof het licht haar pijn deed. Maar ik wist beter.

“Je mag me nu aanraken,” zei ze. Alsof ze een deur opende naar een kamer.

Ik knielde neer. Mijn vingers raakten haar knie, haar dij, haar buik met de littekens die misschien geen wonden waren maar tekens – code voor iets dat ik nooit zou begrijpen.

Ze deed haar broek uit. Geen poëzie. Geen aarzeling. Haar slip volgde, nat van binnen, koud van buiten. Ze opende zich als een boek. Ik dacht niet meer. Ik dacht niet aan haar naam, of aan gisteren, of aan wat daarna zou komen. Ik dacht alleen aan huid.

Ze was stil, maar haar lichaam sprak. Beval. Richtte. Weigerde tederheid.

Toen ik haar likte, kromde ze haar rug als een kat in de regen. Ze trok mijn haar. Ze beet op haar onderlip tot het bloedde. Ik likte het bloed weg uit instinct en misschien uit honger.

“Niet langzaam,” zei ze. “Doe het zoals ze het in achterkamers doen.”

Ik duwde haar tegen het matras. Het kraakte. Het kraakte zoals alleen dingen kraken die niet bedoeld zijn om op te slapen. Mijn broek lag ergens op de grond. Mijn handen grepen haar polsen, duwden haar open.

Ik ging in haar zonder aankondiging. Ze beet me. Niet uit passie. Uit zelfbehoud. Ze sloeg me op de rug. Haar nagels schreven geen namen, alleen tekens. Haar ogen stonden open, maar ze keek naar iets achter me. Iets dat ik nooit zou zien.

We bewogen. Niet samen. Maar tegelijk. Geen ritme, alleen botsing. Ik kwam in haar met een grom. Zij bleef stil. Toen ik leeg in haar lag, sloeg ze me van zich af alsof ik een deken was.

Ze stond op. Liep naakt naar het dakraam. Stak een sigaret op.

“Je mag blijven slapen,” zei ze. “Maar niet bij mij.”

Ik trok mijn broek aan. Mijn lichaam tintelde nog van haar.

Buiten begon het te schemeren. De lichamen in de kamers beneden lagen nog steeds verspreid als puin. Een jongen spuugde iets uit op een krant en vouwde het dicht. Ergens huilde iemand.

Ik dacht: dit is de wereld nu.

Geen liefde. Alleen lichaam. Alleen inkt. Alleen adem die opraakt tussen muren zonder betekenis.

En ik was onderdeel van het puin.

Ik werd wakker op een keukenbank, onder een jas die naar zweet rook. De kamer was stil, op het tikken van een lekkende kraan na. In de hoek zat een meisje op de grond, kleermakerszit, met een mok tussen haar handen. Haar gezicht was smal, haar ogen donker. Ze zei niets. Ze keek me aan alsof ze me kende.

“Wil je koffie?” vroeg ze.

Ik knikte. Mijn mond was droog, mijn kleren vochtig van een nacht die nu al als een herinnering aanvoelde. Ze gaf me een mok. Geen suiker, geen melk. Alleen bitterheid. Zoals het hoort.

Er waren geen spiegels in huis. Geen klokken. Geen schermen. Alles ademde een soort weigering. Alsof dit huis, dit kraakpand, een eiland was in een zee van controle.

Binnen hingen dekens voor de ramen, geen gordijnen. Op de muren stonden tekens – anarchistische symbolen, citaten van obscure denkers, spreuken in vergeten talen. In de gang lag een stapel pamfletten: “AFSCHAFFING VAN GELD IS VRIJHEID VAN DE GEEST.” – “BESCHAVING IS DE GROTE LEUGEN.”

Niemand werkte. Niemand vroeg iets. Er werd gedeeld omdat bezit een grap was geworden.

Ik liep door het huis als een toerist . In één kamer zaten drie mensen in een kring, naakt, roerloos. Geen seks. Geen drugs. Alleen stilte. In een andere kamer werd groentesoep gemaakt.

Autonomen, dacht ik, mensen die de draad van de wereld hadden doorgeknipt. Geen verzekering, geen huur, geen paspoort dat nog werkte. Ze leefden van wat de stad uitkotste: weggegooide groenten, kapotte fietsen, verlaten gebouwen. Ze lachten nog. Ze hadden tijd. Ze vreeën met wie ze wilden. Ze huilden zonder schaamte. Ze geloofden niet in systemen, maar in aanraking, in echt contact zoals ze dat zeiden.

De jongen met het litteken over zijn borst – het leek op een bliksemschicht – vroeg me: “Waarom doe jij nog mee met hun spel?”

“Welk spel?” vroeg ik.

Hij glimlachte. “Het spel van macht, van orde, van wachten tot iemand je toestemming geeft om gelukkig te zijn.”

Later die dag zag ik de eerste vrouw weer, de vrouw van het dakraam. Ze had haar haar afgeknipt. Ze lachte nu.

“Je kunt blijven,” zei ze. “Als je niets komt halen. Alleen delen.”

Voor het eerst dacht ik: misschien begint de wereld pas waar de beschaving eindigt.

’s Nachts lag ik op het dak met een jas van iemand die ooit een vader was. De stad zong beneden: ambulances, scooters, ruzies in trappenhuizen. Maar hierboven was het stil. alleen mijn adem.

Ze noemden het vrijheid. Dit. Geen geld. Geen macht. Geen agenda. Slapen waar je wil. Eten wat de wereld weggooit. Vrijen zonder woorden. Delen zonder prijs.

Maar ik voelde het knagen. Zoals altijd. Zoals in Parijs, 1934. Zoals in de sloppen van Alexandrië. Zoals onder het zwaard van de koning, de Bijbel, de vlag. Er is geen ontsnappen.

Want

“Vrijheid is niets anders dan een kans om beter te worden.”

Ja, dacht ik cynisch beter dan de ander. Ik keek naar het meisje met wie ik de nacht had gedeeld – niet meer dan een ademtocht – en wist: ook zij speelde het spel.

Overal waar ik was geweest, iedereen die ik ooit had ontmoet, ze wilden zich losmaken. Van de fabriek. Van het kruis. Van de imam. Van de generaal. Van de algoritmes. Maar altijd kwamen er nieuwe woorden, nieuwe geboden, nieuwe leiders met sandalen of sneakers. En altijd was er een onderkant. Een rug die gebogen moest worden. Iemand moest de wc schoonmaken. Iemand moest de soep roeren.

Ik dacht aan de kluizenaars in de woestijn, de studenten in mei ’68, de meisjes die hun hoofddoek afwierpen, de jongens die hun uniform verbrandden, de vrouwen die hun huwelijk ontvluchtten voor een kelder vol kamerplanten en hoop. Allen riepen: ik wil vrij zijn.

En allen kwamen terug met andere ketenen.

Misschien is het mens-zijn niets anders dan verlangen naar wat niet bestaat. Misschien is elke poging tot vrijheid slechts een nieuwe vorm van gevangenschap. Een zachtere. Een met tatoeages en dakramen.

Ik schreef het in mijn notitieboek, de enige bagage die ik me nog veroorloofde:

“Vrijheid is de droom van de gevangene, de taal van de illusie, het excuus van de anarchist. Alles is structuur. Alles is dwang. Zelfs de liefde.”

De wind trok aan de dekens. Een kat liep over het dak, elegant en onverschillig.

Ik draaide me om en wist: ook hier zou ik niet blijven.

***

Over de schrijver
Ik ben Brian Jones (1998), docent Nederlands in Amsterdam. Na een studie programmeren koos ik voor de taal — omdat woorden me meer ruimte geven dan regels codes. Ik schrijf sinds mijn middelbare schooltijd maar ik lees al sinds mijn geboorte. Ik ben opgegroeid in een kraakpand waar mijn ouders verbleven. Ik vertrok op mijn 15 met een PGB waardoor ik zelfstandig kon gaan wonen Mijn verhalen lijken vaak rauw maar geloof me, de werkelijkheid is vaak nog rauwer. Ik zoek het spanningsveld tussen fantasie en werkelijkheid.

Over de Illustrator

Jo Neels is schrijver en illustrator. Zowel in haar schrijven als in haar illustraties vind je fantasie, horror en/of existentiële angst terug. Je kunt haar vinden op Instagram (@fictionbyjo) of via www.fictionbyjo.com