XVVDM juli 2025

Haute Couture

- Jean Pluis - Illustratie: Jo Neels -

And what costume shall the poor girl

wear to all tomorrow’s parties?

Ik moet haar laten stralen. Dat zegt ze tegen mij, telkens weer. Gisteren belde ze opnieuw; voor de vierde keer deze week. De mensen hebben er geen weet van, maar voor zo’n buitenlands bezoek – het is deel van haar werk, maar toch – is ze echt heel gespannen. Nog steeds. Deze keer staat een staatsbezoek aan de koning en koningin van Denemarken op stapel, afgesloten met een groot banket. Met op de gastenlijst belangrijke en invloedrijke personen. Zij wil daar schitteren, een blikvanger zijn en ik moet daarvoor zorgen. In mijn atelier hebben wij uitvoerig gesproken over haar wensen. Het moet iets worden in oud roze, haar lievelingstint, het warme verbond van blauw, rood en ivoor. Zij vertrouwt op mijn meesterschap en ik ben aan de slag gegaan. Maar het gaat haar allemaal niet snel genoeg. Dus vroeg zij mij aan de telefoon opnieuw – iets dwingender dan in haar vorige telefoontje – of haar „joerk” nu eindelijk klaar was. De lieve schat, vervalt steeds in haar vette Spaanse accent als de zenuwen opspelen.

Ik heb ook vele andere privéklanten, maar wie dat zijn zeg ik liever niet. Ook beroemdheden mogen enige privacy genieten, althans bij mij.

Ik ben couturier. Ik ontwerp kleding voor vrouwen en alles wat ik maak is uniek. De wereld ziet de volmaaktheid van mijn ontwerpen. Ik sta op de voorpagina van de Franse Vogue. Alle modebladen snakken naar een interview met mij. Maar ik wil niet in de schijnwerpers staan. Liever trek ik mij terug in de beslotenheid van mijn atelier waar ik de vrouwen ontvang voor wie ik mijn kleding ontwerp.

Volgens mijn mentor, de beroemde couturier Yves Saint‑Laurent, gaat het bij haute couture om drie dingen: pasvorm, pasvorm en pasvorm. Ik ga uit van de persoonlijke maat en lichaamsvorm van de vrouw die ik aankleed. Vaak drapeer ik de stof direct op het lichaam van de vrouw voor wie ik een jurk creëer. Hiervoor gebruik ik een paar eenvoudige middelen: stof (dun en soepel), spelden en krijt. Dat is alles. Vervolgens werk ik intuïtief. Het dunne stof breng ik eerst losjes om het lichaam aan in een patroon dat mij voor ogen staat. Ik moet goed opletten en ervoor zorgen dat de stof met zelfkant ervan over de rug loopt. Ja, de stof dat ik gebruik heeft een zelfkant, de rand van een lap stof, daar waar het ophoudt en het ingeweven patroon is verdwenen en de inslagdraden van richting veranderen. Mijn eigen plaats is de zelfkant. Wel aan de rand van de normale maatschappij, maar niet de plek van de verschoppelingen, zwervers, asocialen. Mijn zelfkant baadt in het gouden licht van adoratie en de zilveren glans van honderdvoudig flitslicht. Een verhoogde, voorname kant, van waaraf ik …

Mijn inspiratie haal ik overal vandaan en mijn fantasie kent geen grenzen. Zo combineer ik de Japanse stilering van Yamamoto die reikt tot aan de pijngrens van ijzige schoonheid – en daaraan voorbij – met de warme weelderigheid van Versace en Tisci en verbind hiermee oost en west. Of ik maak een cross‑over van een jaren vijftig preppy style met jaren zeventig punk‑elementen. Niets of niemand kan mij beperken in mijn vrijheid.

Ik voel mij een beeldhouwer met stof. Waar een beeldhouwer normaal gesproken iets weghaalt, voeg ik juist iets toe. Ik ben een omgekeerde Michelangelo. Of misschien ben ik wel een schilder en breng ik met stoffen kleurtoetsen aan en plaats ik contouren om de vrouw die ik aankleed nog mooier te maken. De vorm van de vrouw die ik aankleed, is mijn canvas: haar borsten, heupen, billen, armen en benen. Mijn kleding bedekt naaktheid – de oerfunctie ervan – maar wekt ook een vermoeden of mogelijke voorafspiegeling daarvan. Rustig in het diepe afwachtend als een schaduw doorzichtig als kant, gestreeld door zijde in afwachting om naar het licht te breken, als het moment ervoor gekomen is. Entre la chair et l’étoffe, tussen de huid en de stof. Of misschien ben ik wel een dichter en is elke creatie een op de huid geschreven liefdesgedicht dat wil prijzen, aanbidden, verleiden en een spanningsveld aanleggen tussen ontbloting en verhulling. Kan ik meer bij een vrouw komen zonder in haar te gaan?

Vaak zwerf ik door de stad en dan komen van alle kanten nieuwe invallen op mij af. Het is alsof de energie van de stad mij deze ideeën aanreikt, ja, zelfs influistert. Alsof iemand tegen mij zegt hoe ik het patroon moet ontwerpen, hoe ik de stof moet couperen. Mensen kijken mij wel eens vreemd aan. Maar ik laat mij als kunstenaar niet leiden door de reactie van het gewone volk. Wat begrijpen zij er nou helemaal van! Ik leef in een andere wereld, een wereld van elegantie en schoonheid. Verfijning en subtiliteit van stof en ontwerp, samenkomend in een creatie van perfect op elkaar afgestemde vormen en kleuren.

Ik ben dagenlang bezig met ideeën uit te werken. Eerst op papier, in grote lijnen. Als mijn schets op papier klaar is, knip ik de patronen uit en ga ik schikken en herschikken, vaak eindeloos totdat ik heb gevonden waarnaar ik zocht. Vervolgens kan het patroon op stof worden overgenomen, of direct gebruikt worden. Als ik tevreden ben, breng ik zorgvuldig de coupenaden met spelden in de stof aan. De met krijt aangegeven aanwijzingen worden op duidelijkheid nagelopen. Ik neem veel tijd om de belijning te bekijken. Wat te veel is, knip ik af. Daarna pak ik weer mijn krijt en markeer opnieuw stofranden, coupenaden, stiklijnen, zomen en inkepingen.

Ik experimenteer met verschillende soorten stof op een paspop. Maar liever nog dan werken op een paspop, kies ik voor moulage op een echte vrouw. Ik vraag dan een van de meisjes die tijdens mijn shows voor mij werken. Hun volkomen vormen zijn mijn ultieme paspop. Ik ontvang de modellen in mijn chique appartement in Parijs aan de Boulevard Hausmann. Dure parketvloeren en luxe stijlmeubelen sieren het interieur. Mijn woning ligt op de meest strategische plek, vlak bij de flag store winkels van de grote modehuizen. Als ik klaar ben met de moulage neem ik het toile vervolgens van het lichaam af en werk er verder aan.

De rest van mijn jonge jaren bracht ik door bij mijn oma. Zij sprak nooit over mijn moeder, haar dochter. Grootmoeder was Française, uit Parijs en bezeten van mode. Samen bekeken wij de catalogus van La Redoute. Eindeloos bladerden wij door modetijdschriften zoals Elle, Harper’s Bazaar en Marie Claire of vergaapten ons aan de collecties van grote Parijse modehuizen zoals Chanel, Dior, en Yves Saint‑Laurent.

Als oma een mooie jurk in een van de bladen zag, vroeg ze aan mij om die na te maken. Ze kocht hiervoor de mooiste stoffen. Ik hoefde nooit naar school van haar. Ik was haar troeteldiertje, haar petit prince. Oma stierf. Wat de mensen hebben verteld over haar dood klopt allemaal niet. Het zijn leugens, waar ik van walg. Het is allemaal heel anders gegaan. Ik haat mensen …

Vaak zie ik ontwerpen en patronen al in gedachten voor mij. Ik zie beelden van prachtige jurken met volkomen belijningen, ook nu ik hier over straat loop, volop in dialoog met mijn grote leermeesters en mentoren. Kritisch maar ontvankelijk voor hun terechte opmerkingen en voel een scherpe stekende pijn in mijn rechter bil …

Betrokkene is onder dwang ter plekke gesedeerd middels een i.m.‑injectie (Zyprexa; 30 mg). Hij is op straat aangetroffen en vertoonde een ernstige mate van agitatie en verstoord/onbegrepen gedrag. Betrokkene is bekend bij de crisisunit van de spoedeisende psychiatrie en het intensive home treatment‑interventieteam die opnieuw waren ingeschakeld na aanhoudende klachten van buren en omwonenden. Zijn ziektebeeld vertoont een episodisch verloop; remissie incidenteel maar onvolledig. Er is sprake van een terugkerend patroon van psychotische fasen. Betrokkene is gediagnostiseerd met onder andere identiteits‑ en grootheidswanen; hij is gescreend in het kader van het Stedelijk Chroniciteitsonderzoek en geïnventariseerd als weinig medicatietrouw.

Bij betrokkene is sprake van een aanhoudende ernstige problematiek. De psychose lijkt nu chronisch geworden in combinatie met een terugval in functioneren. Op initiatief van het Centrum Indicatiestelling Zorg is een rechterlijke machtiging afgegeven en is betrokkene opgenomen.

***

Over Jean Pluis 

Ik ben opgeleid als jurist/vertaler en werk freelance voor de Europese Unie. Verhalen schrijf ik als tegenwicht voor mijn juridisch vertaalwerk. De grote kick van literair schrijven vind ik om vanuit een klein begin (een idee, gedachte, ingeving) tot een afgeronde tekst te komen. Geen gemakkelijke onderneming, maar wel een die veel voldoening geeft.

Over Jo Neels

Jo Neels is schrijver en illustrator. Zowel in haar schrijven als in haar illustraties vind je fantasie, horror en/of existentiële angst terug. Je kunt haar vinden op Instagram (@fictionbyjo) of via www.fictionbyjo.com