Winaar augustus 2025

Het meisje en de dood

- Ana van den Berg - Illustratie: Esther Leenders -

Er is een bos dat zich schuilhoudt. Geen bordjes, geen paden, geen ontvangst op je telefoon. Alleen de geur van nat hout, het zachte kraken van de aarde, het geritsel van iets dat leeft maar zich nog niet laat zien. En daar zit Bo op een omgevallen boomstam, haar benen bungelend boven het mos. In haar hand houdt ze een potlood vast. Haar schrift ligt open op haar schoot, maar de bladzijde blijft leeg.

Ze schrijft alleen als ze voelt dat het nodig is. En vandaag - voelt ze vooral de wind.

Het is herfst, maar de bladeren houden zich nog vast. De lucht is zwaar van de regen die niet valt en Bo ademt diep in. Ze telt haar ademhalingen. Ze telt tot zeven en daarna begint ze opnieuw.

Dan - voelt ze het.

Niet dat er iets beweegt, niet dat er iemand aankomt. Maar de lucht verandert. Zachter, trager. Alsof de tijd zelf een stap achteruit zet. Ze kijkt op.

En ineens staat hij daar.

Geen voetstappen gehoord. Geen schaduw gezien. Hij is er gewoon… ineens. Als een gedachte die niet van haar is.

Bo knippert met haar ogen. Hij lijkt van rook, of van ochtendnevel, maar dan dichter. Zijn gezicht heeft geen lijnen, geen leeftijd. Alleen zijn ogen vangen haar. Grijsblauw als oud water. Ogen die alles al gezien hebben, en toch blijven kijken.

‘Wie ben jij?’ vraagt Bo.

Hij beweegt niet. Maar iets in haar borstkas weet het al.

Hij is de dood.

Hij draagt geen mantel. Geen zeis. Geen klok die tikt. Alleen een stilte die geen leegte is, maar ruimte.

Bo schuift opzij op de boomstam.

‘Je mag wel zitten,’ zegt ze.

Hij schudt zijn hoofd. Een zachte beweging, bijna onzichtbaar.

‘Ben je hier voor mij?’

De bomen zwijgen. De wind houdt de adem in.

Hij zegt niets. En toch voelt ze het.

Niet vandaag.

Ze knikt. Alsof ze het altijd al wist. En dan wijst ze naar de lege plek naast zich.

‘Dan blijf je toch gewoon even?’

En hij blijft.

Niet omdat het moet. Niet omdat het hoort. Maar omdat hij wil. Iets aan dit meisje, haar rust, haar stilte, maakt hem stil op een andere manier. Niet de stilte van het einde, maar de stilte van een begin.

Ze kijken samen naar een eekhoorn die zijn nootjes niet terugvindt. Bo glimlacht.

‘Ze vergeten het altijd,’ zegt ze.

Hij kijkt naar haar gezicht. Alsof hij iets probeert te onthouden.

De eekhoorn verdwijnt. Een blad dwarrelt naar beneden en landt op haar knie. Ze blaast het weg zonder het aan te raken.

En daar, in het niets bijzonders van een gewone herfstdag, begint iets.

Een gesprek zonder woorden. Een vriendschap tussen leven en dood.

Hij komt iedere dag terug. Bo weet niet hoe laat, want de tijd is anders als hij in de buurt is. Uren lijken korter, of langer, of.. alsof ze helemaal niet bestaan. Ze voelt het als hij komt. Niet aan geluid, niet aan geur. Maar aan het ritme van de wereld, dat ineens zachter wordt. Alsof alles ineens buigt.

Soms zit ze al klaar. Soms vindt hij haar liggend in het gras, ogen dicht, handen achter haar hoofd. En soms wandelt ze en vindt hij haar onderweg. Dan lopen ze samen. Langs het moeras waar libellen als gedachten boven het water hangen. Langs een ven dat dampt bij ochtendlicht. Over boomwortels die als aderen door de aarde slingeren.

Ze praat. Niet veel. Niet druk. Maar precies genoeg. Ze vertelt hem dat ze haar vader niet meer ziet. Dat mensen verdwijnen zonder te sterven. Dat haar moeder soms huilt in de keuken als ze denkt dat Bo slaapt. En dat ze ooit wil weten waarom sommige mensen bang zijn voor dingen die zacht zijn.

Hij luistert. Altijd. En als hij antwoordt, is het zonder woorden. Een rilling door de lucht. Een tinteling in haar hand. Een vogel die ineens dichtbij zingt.

‘Wat ben jij eigenlijk?’ vraagt ze op een dag. Ze zitten aan de rand van een open plek, waar zonlicht op haar wangen valt. ‘Ben je verdriet?’

Hij kijkt haar aan.

Ze voelt het antwoord.

Nee. Hij is geen verdriet.

‘Ben je dan stilte?’

Ook dat niet.

‘Of ben je... liefde?’

Daar verandert iets. Niet in zijn gezicht, maar in de lucht. Alsof de zon even helderder schijnt.

Bo knikt.

‘Ik snap het,’ zegt ze, zonder het echt te begrijpen. Maar ze voelt dat het klopt.

Ze plukt een grasspriet en wrijft ermee over haar lippen.

‘Als jij de dood bent,’ fluistert ze, ‘waarom voel jij dan niet als het einde?’

Hij draait zich naar haar toe. Zijn hand — of wat voor hand moet doorgaan — komt dichterbij. Net niet rakend. Een adem van afstand.

Ze begrijpt ineens:

Het einde is alleen het einde voor wie blijft.

Voor wie gaat, is het iets anders.

Ze kijkt op. Haar ogen glanzen.

‘Ik ben blij dat jij niet bent zoals op tv,’ zegt ze.

Hij lacht niet, maar iets in hem gloeit. Iets ouds dat lang geslapen heeft.

Dan staan ze op. Ze wandelen verder. Geen bestemming, geen kaart. Alleen stappen in het mos, fluisterende bladeren, en ergens een meisje dat zich niet meer alleen voelt.

Bo weet niet waar hij woont. Of hij überhaupt ergens thuishoort. Maar zolang hij naast haar loopt, voelt de wereld minder hard.

En hij?

Hij loopt.

Omdat hij wil blijven voelen hoe het is om te leven

Deze stille ochtend regent het zacht. Geen regen waar je nat van wordt, maar van die fijne druppels die blijven hangen op je wimpers en je gedachten. Bo loopt op blote voeten door het bos. De grond is koud, maar ze houdt ervan hoe het voelt, alsof de aarde zelf ademt.

Hij is er al. Niet zichtbaar, maar ze weet het. Ze voelt het in haar schouders, in de stilte tussen twee vogels in. Hij wandelt een paar passen achter haar, zoals altijd. Niet opdringerig, nooit dichtbij. Maar ook nooit ver weg.

Bo draait zich om.

‘Heb jij ooit spijt?’ vraagt ze.

Er is een trilling in de lucht, alsof hij schrikt van de vraag.

‘Dat je iemand te vroeg hebt meegenomen. Of te laat. Of dat je iemand hebt gehaald terwijl die nog een brief wilde schrijven. Of een taart wilde bakken. Of iemand wilde zeggen dat het hem spijt.’

Ze blijft staan.

De regen glinstert op haar haren. Haar ogen zijn helder.

Hij laat zich zien. Zijn vorm tekent zich af tegen de grijsblauwe bomen. Wazig. Zoals adem tegen een koud raam.

Bo voelt het antwoord nog voor het komt.

Hij heeft geen spijt.

Niet omdat het hem niets kan schelen. Maar omdat spijt alleen bestaat in tijd, en hij leeft buiten tijd.

‘Maar als je buiten de tijd leeft,’ zegt Bo, ‘hoe kun je dan weten wanneer je moet komen?’

Hij kijkt haar aan.

Zij voelt het: er is geen wanneer. Alleen een weten.

Ze begrijpt het niet met haar hoofd, maar met haar buik. Alsof het daarbinnen één seconde stil wordt, en daarna een beetje lichter.

Ze hurkt in het gras. Haar knieën nat, haar handen om een dennenappel.

‘Ben jij eenzaam?’

Een blad valt. Niet van boven, maar recht voor haar voeten.

Dat is het antwoord.

Bo kijkt naar haar handen. Naar de rimpels die nog moeten komen.

‘Ik denk dat ik dat ook wel eens ben,’ zegt ze zacht. ‘Ook als mensen denken dat ik blij ben. Of grappig. Of slim.’

Hij beweegt niet. Maar de bomen knikken. Eén voor één.

‘Zou je...’ ze aarzelt, ‘zou je ook vrienden mogen zijn met iemand van het leven?’

Hij lijkt te willen glimlachen, maar zijn gezicht kent geen spieren.

Toch voelt ze het.

Ja.

Ze staat op en pakt haar schrift. Het papier is een beetje nat geworden, maar dat maakt haar niets uit. Ze begint te schrijven, midden op de bladzijde:

"Voor wie denkt dat de dood ver weg is:

hij wandelt soms naast je,

en zegt niks.

En toch voel je hem.

En soms...

voelt dat niet verkeerd."

Ze laat de pagina open, zodat hij het kan lezen.

Zijn aanwezigheid verandert. Zachter nog dan voorheen.

En dan loopt ze verder. Hij volgt. Zoals altijd.

Maar vandaag... een fractie dichterbij.

Er hangt een lichte nevel tussen de bomen, als een adem die nergens vandaan lijkt te komen. Bo loopt met haar schoenen in haar hand. Ze vindt het fijn om de modder tussen haar tenen te voelen. Als bewijs dat ze leeft.

Hij is er weer. Ze voelt het voordat ze hem ziet. Zoals altijd. Maar vandaag... is hij anders. Stiller , zwaarder, misschien. Alsof iets hem vasthoudt dat niet te zien is.

Bo blijft staan.

‘Wat is er?’ vraagt ze.

Hij antwoordt niet.

Maar ze voelt het: hij twijfelt.

Dat kent ze niet van hem. Hij is altijd zacht geweest, stil, maar zeker. Alsof hij altijd wist wat moest gebeuren. Vandaag niet. Vandaag trilt de lucht om hem heen als water waarin een steentje is gegooid.

Bo draait zich naar hem toe.

‘Mag ik je iets laten zien?’ vraagt ze.

Hij beweegt niet. Maar iets in de bladeren fluistert: ja.

Ze neemt hem mee. Langs het kronkelpad, over de oude brug van gebroken stenen. Tot ze bij een ven komen. Het stille water waar ze soms in kijkt als ze niet weet wie ze is.

Ze knielt bij de oever en wijst naar haar spiegelbeeld.

‘Kijk,’ zegt ze, ‘ik ben niet altijd blij. Soms lach ik omdat het zo hoort. Soms zeg ik "gaat wel", terwijl het niet gaat. En soms voel ik me leeg. Gewoon… leeg.’

Ze kijkt hem aan.

‘En toch leef ik. Toch voel ik. En dat is genoeg. Denk ik.’

Hij komt dichterbij dan ooit. Zijn vorm weerspiegelt in het water naast die van haar. Maar zijn beeld beweegt anders. Trager. Als een herinnering die niet meer klopt.

Bo legt haar hand op haar borst.

‘Wat voel jij daar?’ vraagt ze.

Er is stilte. Maar niet leeg.

Dan voelt ze iets in haar buik. Een soort warmte. Iets wat niet van haar is, maar ook niet helemaal vreemd.

Ze begrijpt het niet in woorden. Maar ze weet: hij herkent het.

Hij kijkt in het water. Niet naar haar, maar naar zichzelf.

En heel even... lijkt hij te schrikken van wat hij ziet.

Bo fluistert:

‘Je bent niet alleen meer.’

Zijn vorm flikkert even. Niet van angst. Van emotie. De zachte soort. De soort die je niet benoemt, omdat ze stuk zou gaan als je haar uitspreekt.

Ze zitten daar een tijdje.

Bo.

En de dood.

Twee schaduwen in het water. Twee zielen zonder tijd.

En wanneer ze opstaat, is hij een beetje lichter.

De dagen worden korter. De zon hangt lager tussen de bomen en werpt lange schaduwen over het pad. Bo merkt het aan de vogels: ze zingen anders. Zachter. Alsof ze afscheid nemen van het licht.

Hij komt minder vaak nu.

Ze voelt het. De stilte blijft langer stil. De plekken waar hij normaal naast haar wandelt, zijn leeg. De lucht is er nog wel, de bomen ook. Maar het gewicht van zijn aanwezigheid is weg.

Bo loopt alleen. Maar toch ook niet.

Op een middag zit ze op hun boomstam, haar knieën opgetrokken, haar hoofd rustend op haar armen. Ze kijkt naar het pad alsof ze hem terug kan denken. De lucht is blauwgrijs, stilstaand. Alles houdt zich in.

Dan voelt ze hem.

Niet als aanwezigheid naast haar. Maar in haar. Als een trilling achter haar ribben, als een herinnering die nog niet voorbij is.

‘Je bent er,’ zegt ze zacht.

Hij staat niet zoals anders. Niet op afstand. Hij is dichterbij dan ooit. Zijn vorm is helder, alsof het bos hem wil laten zien. En zijn ogen… zijn ogen zijn droevig, maar niet van spijt. Van betekenis.

Bo gaat rechtop zitten.

‘Is het tijd?’ vraagt ze.

Hij beweegt zijn hoofd nauwelijks. Maar het antwoord komt binnen als een vallend blad.

Niet voor haar.

Voor iemand anders.

Ze weet wie.

Ze knikt langzaam. De lucht wordt zwaarder. Maar haar hart blijft rustig.

‘Mag ik mee?’ fluistert ze.

Hij aarzelt. Voor het eerst.

Dan buigt hij zijn hoofd.

Ja.

Samen lopen ze door het bos. Niet langs de bekende paden, maar dieper. Waar het mos dikker is, en het licht zich verschuilt tussen takken. Bo voelt de stilte als een deken over haar schouders. Geen angst. Alleen eerbied.

Ze komen bij het huisje aan de rand van het bos. Bo kijkt door het raam. Binnen ligt haar oma. Klein geworden, bijna net zo licht als de lakens waarin ze ligt. De adem komt traag. Haar handen rusten open naast haar lichaam. Alsof ze iets heeft losgelaten.

De dood blijft op afstand. Bo stapt naar binnen. Ze pakt oma’s hand. Warm, maar slap. Ze buigt zich voorover en fluistert:

‘Ik ben hier. Je hoeft niet bang te zijn.’

Er is geen antwoord. Alleen adem, langzaam als een wiegelied. En dan… stilte.

Heel even, maar heel precies, verandert het licht in de kamer. Iets beweegt, al ziet Bo niets bewegen. Het voelt alsof er iets wordt opgetild wat geen gewicht heeft.

Bo kijkt op. Hij is daar.

Ze glimlacht. En hij ook — of iets dat daarop lijkt.

Dan verdwijnt hij.

Geen rook, geen geluid. Alleen leegte die niet leeg is. Een stilte die niet koud is.

Bo zit nog een tijdje naast haar oma. Dan sluit ze haar ogen en zegt zacht:

‘Dank je.’

En buiten, in het bos dat niets zegt, maar alles begrijpt, zingt één vogel.

Heel even.

En dan niets meer.

Maar Bo weet: hij is er nog.

Altijd.

***

Ana van der Berg is werkzaam in de Uitvaartzorg en schrijft onder ander over afscheid en vergankelijkheid. Met dit verhaal wil ze niet alleen raken, maar ook een stap zetten richting haar wens om als schrijver te debuteren.

Esther Leenders woont in Tilburg en werkt voor een culturele instelling. Daarnaast waagt ze zich aan het schrijven van korte verhalen en het maken van illustraties. Haar ‘geheime wapens’ zijn naald en garen, - waarmee ze alles borduurt behalve vogels en bloemen.